Blog
Arap Yarımadası’nda Taş Bıçak Üretiminin En Eski Kanıtı Bulundu
Dr. Knut Bretzke liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, Arap Yarımadası’nda taş bıçakların sistematik üretimine dair bilinen en eski kanıtı ortaya çıkardı.
www.arkeofili.com
Arkeologlar, Arap Yarımadası’nda sistematik olarak yapılmış taş bıçak üretimine ilişkin bilinen en eski kanıtları ortaya çıkardı.
Jebel Faya’da bulunan taş aletler. C: K. Bretzke et al. 2025.
Dr. Knut Bretzke liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, Arap Yarımadası’nda taş bıçakların sistematik üretimine dair bilinen en eski kanıtı ortaya çıkardı.
Lüminesans teknikleri kullanılarak yapılan analizlere göre, bu eserler yaklaşık 80.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Keşif, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Sharjah Emirliği’ndeki Jebel Faya arkeolojik alanında gerçekleştirildi. Bu bulgu, Arabistan’daki insan iskanının tarihine ve Homo sapiens’in Afrika’dan çıkış rotalarına dair yeni bilgiler sunuyor.
Çalışmanın sonuçları, Archaeological and Anthropological Science adlı bilimsel dergide yayımlandı ve tarihöncesi insan göç yollarını anlamada önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Arabistan’ın Homo Sapiens İçin Önemi Yeniden Değerlendiriliyor
Dr. Bretzke, bu bulguların, Arap Yarımadası’nın güneyinin Homo sapiens topluluklarının Güneybatı Asya’daki kültürel çeşitlenme ve iskan sürecinde kuzeye kıyasla tamamen farklı bir rol oynadığını gösterdiğini söylüyor.
80.000 yıl boyunca bölge, büyük iklim değişikliklerine maruz kaldı. Bu değişim, yaklaşık 130.000 yıl önce başlayan ve Arap Yarımadası’nı sürekli akarsular ve göllerin bulunduğu bir yer hâline getiren uzun bir elverişli iklim döneminin ardından gerçekleşti. O dönemde, Arap Yarımadası’nın çeşitli bölgelerinde insan toplulukları yerleşmiş ve taş alet üretiminde benzer gelenekler gelişmişti.
Ancak, Jebel Faya’da yapılan yeni keşifler, kuraklığın aşırı seviyelere ulaştığı bir dönemde, Arabistan’ın kuzeyi ve güneyinde kültürel gelişmelerin farklı yönlere evrildiğini ortaya koyuyor. Bu farklılaşma, erken Homo sapiens göçlerinin zaman çizelgesini ve yönlerini daha iyi anlamak açısından kritik bir unsur olarak değerlendiriliyor.
FAY-NE1, Jebel Faya ve diğer Orta Paleolitik alanların yerini gösteren harita. C: K. Bretzke et al. 2025.
80.000 Yıl Önce Güney Arap Yarımadası Üzerinden Bir Göç Gerçekleşmiş Olabilir
Homo sapiens’in dünya çapındaki yayılımı en az 150.000 yıl önce başladı ve birçok dalga hâlinde gerçekleşti. Jebel Faya’dan elde edilen veriler, bu göçlerden birinin yaklaşık 80.000 yıl önce Arap Yarımadası’nın güney kıyısı boyunca gerçekleşmiş olabileceğini gösteriyor.
Bununla birlikte, araştırmacılar önemli bir engelle karşı karşıya: Güney Arabistan’da Paleolitik döneme ait herhangi bir insan kalıntısı henüz bulunmuş değil. Bu eksiklik, bölgede yaşamış insan popülasyonlarına ilişkin doğrudan genetik analizler yapılmasını engelliyor.
Jebel Faya’da yapılan kazılar beş metre derinliğe kadar ulaştı ve yaklaşık 210.000 ila 10.000 yıl öncesine ait insan faaliyetlerine dair kanıtlar sağladı. Ancak, fosilleşmiş kemik veya diş kalıntılarının bulunmaması, bilim insanlarının bu taş aletleri belirli genetik soylarla doğrudan ilişkilendirme yetisini kısıtlıyor.
Homo Sapiens’in Afrika’dan Çıkışında Güney Arabistan’ın Rolü Yeniden Değerlendiriliyor
Bu keşif, erken insan göçlerini anlama konusunda büyük bir ilerleme sağlarken, güney Arabistan’ın Homo sapiens’in Afrika’dan çıkış sürecindeki rolünün daha önce düşünüldüğünden daha karmaşık ve kendine özgü olabileceğini öne sürüyor.
Devam eden araştırmalarla, arkeologlar bölgenin geçmişi ve insanların değişen iklim koşullarına nasıl adapte olduğu konusunda daha fazla kanıt ortaya çıkarmayı umuyor.
Makale: Bretzke, K., Preusser, F., Raith, K., Preston, G., Kim, S., Jasim, S., … & Parker, A. G. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >