Blog
Batı Azerbaycan'da 1.300'den fazla tarih öncesi mezar höyüğü ilk kez sistematik olarak araştırıldı
1000 kilometreden uzun ve 5600 metre yüksekliğe kadar uzanan Kafkas sıradağları, Karadeniz ve Hazar Denizi arasında uzanır.
www.arkeonews.com
Azerbaycan’daki 1.300’den fazla arkeolojik alan, Kiel Üniversitesi ROOTS Mükemmeliyet Kümesi’nden araştırmacılar ve Azerbaycan Bilimler Akademisi'nden meslektaşları tarafından 2021 ve 2023'te gerçekleştirilen iki saha çalışmasında sistematik olarak araştırıldı ve belgelendi.
Araştırmacılar, Güney Kafkasya’da MÖ 4. ila 1. binyıllar arasında defin gelenekleri ve yerleşim yapıları üzerine disiplinler arası araştırmanın sonuçlarını yayınladılar. Şimdi son araştırma kampanyalarının sonuçlarını uluslararası Antiquity dergisinde yayınladılar.
Makale, bu yılın başlarında Archaeological Prospection dergisinde yayınlanan 2021 saha çalışmasının sonuçlarına ilişkin genel bakışın devamı niteliğindedir.
1000 kilometreden uzun ve 5600 metre yüksekliğe kadar uzanan Kafkas sıradağları, Karadeniz ve Hazar Denizi arasında uzanır. Görünüşte devasa bir doğal bariyer olan bu alan, binlerce yıl boyunca Batı Asya'nın yaylaları ile Güneydoğu Avrupa bozkırları arasında önemli bir temas ve değişim bölgesiydi. Bu öneme rağmen, Kafkasya ve komşu bölgelerden gelen arkeolojik veriler parçalı kalmaktadır.
ROOTS ekibinin araştırması, Batı Azerbaycan'daki Goranboy idari bölgesindeki, Küçük Kafkasya'nın eteklerindeki iki alana odaklanıyor. Kurgan olarak bilinen mezar höyükleri, bölgenin tipik bir manzara özelliğidir. Ancak, bugüne kadar arkeolojik alanların sistematik bir şekilde belgelenmesinde eksiklikler olmuştur. "Geçmişteki sosyo-kültürel gelişmeler hakkında ancak mezar höyüklerinin ve diğer arkeolojik alanların sayısı, türü, boyutu, dağılımı ve yaşı hakkında kesin verilere sahipsek sonuçlar çıkarabiliriz" diyor arkeolog ve ROOTS Mükemmeliyet Kümesi'ndeki projenin başkanı Andrea Ricci.
Arkeolojik alanlarda rehberli turlara katılın
Ekip, iki saha çalışması sırasında uzaktan algılamadan yerinde jeofizik ölçümlere kadar farklı yöntemleri bir arada kullanarak araştırmalar yaptı.
Uydu görüntüleri araştırmacıların genel bir bakış elde etmelerine, arazi yapılarını analiz etmelerine ve olası arkeolojik özellikleri belirlemelerine yardımcı oldu. 1960'lar ve 1970'lerden çok erken uydu görüntülerini güncel görüntülerle karşılaştırmak da manzaradaki modern değişiklikleri ortaya çıkardı. "Saha çalışmasından önce, bu görüntülerin analizi muhtemelen kurgan olan önemli sayıda höyüğün varlığını doğruladı."
Yerinde jeolojik ve jeomorfolojik araştırmalar yürütüldü ve arkeolojik özellikler belgelendi. Ekip üyeleri, mümkün olduğunda, alanları tarihlendirmek için yüzeydeki eserleri topladı.
Bir uçurtmaya bağlı bir kamera kullanarak ekip ayrıca, elde edilen görüntülerden 3B manzara modelleri oluşturmak için birkaç hektarı kaplayan seçili alanları fotoğrafladı. “Bu entegre yöntemler, kurganların boyutlarını ve mekansal ilişkilerini daha önce hiç ulaşılmamış bir yoğunluk ve hassasiyetle belgelememize olanak tanıyor ve kurganların genellikle kümeler halinde düzenlendiğini ortaya koyuyor,” diye açıklıyor Azerbaycan Ulusal Akademisi'nden (Bakü) arkeolog ve projenin iş birliği ortağı Dr. Bakhtiyar Jalilov. Jeomanyetik ve elektromanyetik ölçümler ve yer altı radarının kullanımı, belirli kurganların şeklini ve boyutunu belgelemek için Dünya yüzeyindeki araştırmaları zemine doğru genişletti.
Sadece Uzun-Rama platosunda, ekip 1.200'den fazla kurgan tespit edebildi. Bunlardan sadece yaklaşık 200'ü daha önce biliniyordu. Karaçay Nehri Vadisi boyunca 85 kurgan daha eklendi. Bunlar MÖ 4. ila 1. binyıllara tarihleniyor. Ayrıntılı araştırmalar bin yıllar boyunca farklı yapılar ortaya çıkardı.
Ekip, kurganların yanı sıra Geç Tunç Çağı/Erken Demir Çağı'na ait gömü alanları veya bireysel mezarlar ile Kalkolitik Çağ'a (MÖ 5.-4. binyıl) ve Orta Çağ'a (MS 10.-15. yüzyıl) tarihlenen alanlar tespit etti.
Kiel Üniversitesi
Ricci A, Fiori S, Huseynov M, Jalilov B, Kneisel J, Raese H. Küçük Kafkasya'nın kuzey eteklerindeki Karaçay Nehri Havzası'nın arkeolojik kaydı. Antik Çağ. Çevrimiçi olarak 2024:1-8'de yayınlandı. doi:10.15184/aqy.2024.182
Kapak Görseli Kredisi: Kurganlar, Batı Azerbaycan'ın birçok yerindeki manzaranın ortak bir özelliğidir. Kredi: Andrea Ricci
By Oğuz Kayra
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >