Mısır Piramitleri’nden bile iki kat eski olan, dünyanın en eski ahşap heykeli Shigir İdolü, insan yaratıcılığının en eski örneklerinden biri olarak kabul ediliyor.

Fotoğraf: Constantin Voutsen

İnsan yaratıcılığının en eski örneklerinden olan Shigir İdolü, Ocak 1890’da Kirovgrad yakınlarında gün ışığına çıkarıldı. Bu eşsiz heykelin yaşıyla ilgili belirsizlikler olsa da, en az 9,500 yıllık olabileceği düşünülüyor. 159 yaşındaki karaçam ağacından yapılmış heykel Mezolitik Çağ’a ait hala deşifre edilememiş birçok sembolle kaplı. Orijinalinin daha uzun olduğu belirtilse de, şu anki haliyle 2,8 metre boyunda olan heykelin üzerinde 7 adet yüz bulunuyor.

Heykel, bir açık hava altın madeni alanındaki 4 metrelik bataklık katmanı sayesinde binlerce yıl boyunca korundu. İnsanı büyüleyen bu eser, bugün Yekaterinburg Tarih Müzesi’nde tutuluyor.

Fotoğraf: Ural Tarih Müzesi

Aşağı Saksonya Kültürel Miras Bakanlığı Profesörü Thomas Terberger, “Avrupa’da buna benzer başka bir heykel yok. Shigir İdolü’nü araştırmak, adeta bir hayalin gerçeğe dönüşmesi.” dedi.

Berlin Arkeoloji Enstitüsü’nden Uwe Hoysner ise heykelin karaçam ağacından oyulduğunu ve ağacın, yaş halkalarına bakarak, en az 159 yaşındaki bir ağaç olduğunun söylenebileceğini belirtti. Hoysner, “Seçtiğimiz örnekler, ağacın yetiştiği döneme ait izotoplarla ilgili çok önemli bilgiler içeriyor.” dedi.

Rusya Bilim Akademisi Arkeoloji Enstitüsü Profesörü Mikhail Zhilin, “Shigir İdolü, dünyanın hiçbir yerinde benzeri olmayan eşsiz bir heykel. İdol, hem çok canlı hem de çok karmaşık. İdolü kaplayan süslemeler,  nesilden nesile aktarılan bilgilerin şifrelenmiş halleri.” dedi.

Fotoğraf: Ura.ru, Constantin Voutsen

Profesör Dmitry. I. Lobanov, 2,80 metre boyundaki heykeli yeniden oluşturmak için ana parçaları bir araya getirdi. Ancak 1914’te, Sibiryalı arkeolog Vladimir Tolmachev daha önce kullanılmamış parçaların da içinde olduğu yeni bir modelleme yapmayı önerdi. Bu parçalar, 20. yüzyılın savaşları ve diğer gelişmeleri esnasında kayboldu ve günümüzde yalnızca Tolmachev’in çizimlerinde görülebiliyorlar.  Çizimlere bakılarak, heykelin orijinal boyunun 5,3 metre olduğu söyleniyor. Fakat şu anki boyu ile bile, “dünyanın en uzun ahşap heykeli” ünvanını almış durumda.

Rusyalı bilim insanlarının Shigir İdolü ile ilgili en çok tartıştıkları noktalardan biri, neredeyse iki katlı ev yüksekliğindeki bu heykelin nasıl dik pozisyonda ayakta durabildiği.

Müze görevlileri, heykelin hiçbir zaman dik duracak şekilde toprağa yerleştirilmediğine inanmakla beraber, süslemelerinin yarısından fazlasını gizleyeceğinden, heykelin bir ağaca yaslanmış olabileceğini de düşünmüyorlar.

Müze görevlileri, Shigir İdolü’nün eskiden bir nevi harita olarak kullanıldığını öne sürüyorlar. Heykelin üstündeki düz çizgilerin, kıvrımlı çizgilerin ve okların, bir yolu ve bu yolun süreceği gün sayısını tarif etmek için kullanıldığı düşünülüyor.  Kıvrımlı çizgilerin, su yollarını tasvir etmek için kullanıldığı düşünülürken, düz çizgilerin dağ geçitlerini ve okların da tepeleri tasvir etmek için kullanılmış olabileceği öne sürülüyor.

Arkeolog Vladimir Tolmachev’in yüzleri kırmızıyla işaretlediği çizimleri. Resim: Ural Tarih Müzesi