Blog
Gama ışını spektrometresi de arkeoloji cihazları arasına girdi
Arkeoloji Sanat Yayınları - Yaşar İliksiz - Eğitmen - Tarihci - Yazar
Kazma, kürek, mala, fırça, tırmık, büyüteç gibi temel arkeolog malzemeleri zamanla teknolojik cihazların eklenmesi ile bir hayli çoğaldı ve çeşitlendi. Arkeoloji kazılarının özellikle ön araştırma safhasında uzaktan algılama aletleri artık olmazsa olmazlar arasında. Son araştırmalar onların arasına Gama ışını spektrometresinin de eklenebileceğini işaret ediyor.
Son yıllarda arkeolojik kalıntıların keşfedilmesi için müdahaleci olmayan araştırma tekniklerinin kullanımı hayli rağbet görüyor. Çünkü bu cihazlar hem arkeolojik potansiyel taşıyan, kültürel olarak hassas veya korunan alanlarda; tahribatsız şekilde defalarca tekrarlanarak bilgi edinme olanağı sağlıyor hem buluntuya ulaşma olasılığını yükseltiyor hem çevresel rahatsızlığı en aza indiriyor.
Bu cihazlar arasına son olarak aslında Nükleer alanlarda radyoaktif kirlenmeyi belirlemek için kullanılan Gama Işını Spektrometresi de eklendi.
Bir gama ışını spektrometresi arkeoloji kazılarında ilk kez 2019 yılında İngiltere'deki Reading Üniversitesi arkeologları tarafından Hampshire eyaletinin Roman Silchester kentindeki dört bölgede kullanıldı ve verimliliği test edildi.
Archaeological Prospection dergisinde 23 Mart 2022 tarihinde Victoria Robinson, Robert Clark, Stuart Black, Robert Fry ve Helen Beddow imzaları ile yayınlanan "Arkeolojik araştırma için taşınabilir gama ışını spektrometrisi: Silchester Roman Town'da bir ön araştırma" adlı makale işte bu deneysel arkeoloji çalışmasının sonuçlarını içeriyor.
Yazarlar, arkeolojik alanlarda şu anda yaygın olarak manyetik, elektrik ve yere nüfuz eden radar (georadar) üç ana jeofizik araştırma tekniği kullanıldığını hatırlatarak, yeraltında ne olduğuna kesinlik sağlamak için Gama ışını spektrometrelerinin diğer tekniklerle birlikte kullanılmasını öneriyor. Gama ışını spektrometresinin diğer teknikleri gereksiz kılma ihtimali için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
Makalede yer alan bilgilere göre, nükleer santrallerde yaygın olarak kullanılan gama radyasyon dedektörleri, arkeologların yeni buluntular için yeraltını taramalarına yardımcı olabilir ve fosilleri keşfetmeyi sağlayabilir. Sonuçlar, cihazların antik kalıntılardaki ve fosillerdeki elementlerin doğal çürümesi sürecinde yayılan gama radyasyonunu tespit ederek gömülü binaları veya nesneleri algılayabildiğini gösteriyor.
Gama Işını Spektrometresi, kazı yapılmadan önce nesnelerin bileşimini ortaya çıkarabilme, nesnelerin kaç yaşında olduklarını belirleme, nereden geldiklerine dair ipuçları verme ve hatta bir alanın binlerce yıl boyunca ne amaçla kullanıldığını tahmin etmeyi kolaylaştıracak ipuçları da sağlayabiliyor.
Araştırmanın lideri Reading Üniversitesi Arkeoloji bölümü doktora öğrencisi Victoria Robinson “Arkeolojide geleneksel araştırmalardan farklı bir teknik kullanarak, olasılıkları ortadan kaldırarak tahminleri doğrulamak çok önemli. Arkeologlar kazmaya başlamadan önce ellerinde ne kadar fazla bilgi olursa o kadar iyi. Radyasyon dedektörleri, kazılara yardımcı olmak için aklınıza gelen ilk şey değildir, ancak bir arkeoloğun alet çantasında olması hayli faydalıdır. Taşınabilir ve çok yönlü kullanım imkanına sahip olmaları da büyük avantaj" yorumunda bulunuyor.
_______________________________________
Kaynak haber: https://www.eurekalert.org/news-releases/948757
Kaynak Makale: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/arp.1859
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >