Blog

13,000 yıl önceki Üst Geç Paleolitik genomların dizisi çıkarılırken, modern Avrupa gen havuzuna katkısı olmuş olan fakat daha önce bilinmeyen dördüncü bir soy keşfedildi. Yeni bulunan soy, 45,000 yıl önce gerçekleşen Afrika’dan Çıkış’tan sonra batı avcı toplayıcılarından ayrılan avcı-toplayıcılardan geliyor.  Bu insanlar daha sonra, günümüzde Güney Rusya ve Gürcistan’ın bulunduğu Kafkas bölgesine yerleştiler.

Bu avcı toplayıcılar Kafkasya’da yaklaşık bin yıl boyunca kaldı ve 25,000 yıl önceki son buzul maksimum dönemine kadar gittikçe izole bir hale geldiler. Topluluk Buzul çağını Kafkas dağlarının nispeten korunaklı kısımlarında geçirdi. Buzullaırn erimesi topluluğun hareket etmesine ve diğer topluluklarla ilişki kurmasına olanak sağladı. Böylece oluşan genetik karışım da, Avrupalıların daha önce bilinen 3 ata soyundan biri olan Yamnaya insanlarını oluşturdu.

DNA analizi, Gürcistan’da bulunan bu iskeletten alınan örnekler üzerinde yapıldı. Görsel: Eppie Jones

Avrupalıların Kökeni

Önceki araştırmalar Avrupalıların üç büyük soyun karışımı olduğunu gösteriyordu: yerel avcılar, Orta Doğulu çiftçiler ve Bronz Çağı’nda doğudan gelen Yamnayalar. Kafkaslardaki insan kalıntılarından elde edilen DNA, dördüncü bir grubu daha ortaya çıkardı. Araştırma Nature Communications dergisinde yayınlandı.

Avrupa nüfusunun ilk katmanını 40,000 yıl önce kıtaya gelen yerel avcı toplayıcılar, ikinci katmanını da 7,000 yıl önce kıtaya göç ederken tarımı getiren Orta Doğulular oluşturuyor. Yaklaşık 3,000 yıl önce ise Yamnaya insanları adı verilen çoban toplumu günümüzde Ukrayna ve Rusya sınırlarında kalan doğu Steplerinden Avrupa’ya girdi. At binen ve metal işleyen Yamnaya insanları Hint-Avrupa dillerini de birlikte getirmiş olabilirdi.

Yamnaya mezarlarında veba DNA’sının keşfi ve yaklaşık aynı dönemde Avrupa nüfusunda bir düşüş yaşanması, hastalığın yayılımının Yamnayaların Batı’ya geçişine olanak sağlamış olabileceğini düşündürüyor. Yamnaya insanlarının Kuzey ve Orta Avrupa’nın genetiği üzerinde önemli bir etkisi oldu. Yamnaya insanları bu bölgelerin gen havuzunu o kadar değiştirdi ki, Norveç gibi bazı toplumların DNA’sının yaklaşık %50si onlardan geliyor.

Yamnayaların Kökeni Aydınlatılıyor

Fakat Yamnayalar da karışık bir nüfustu. Atalarının yarısı tarımdan önce Avrupa’da yaşayan avcı toplayıcılara kardeş bir topluluktan, yarısı da tarımı Avrupa’ya getiren Orta Doğulularla bağlantılı fakat onlardan belirgin ölçüde farklı, bir popülasyondan geliyordu.

Samara bölgesinden bir Yamnaya kafatası. Görsel: Natalia Shishlina

Gürcistan’da bulunan 13,300 ve 9,700 yıllık iki avcı toplayıcının genomlarının analiz edildiği yeni araştırma sonucu, Yamnaya toplumun kökenine dair yeni bilgiler keşfedildi. Sonuçlara göre Yamnayalardaki Ortadoğululara benzer DNA’nın kaynağı, Gürcistan’da kalıntıları bulunan bu Kafkas avcı toplayıcıları olabilir. Yani bu Kafkas avcı toplayıcıları, Avrupa toplumu oluşturan dördüncü soy oldu.

DNA üzerinde yapılan incelemelere göre, dördüncü soyu oluşturan bu Kafkas avcı toplayıcıları, modern insanın Afrika’dan Avrupa’ya yayılımından hemen sonra Batı avcı toplayıcılarından ayrıldı.

Kafkas avcı toplayıcı genomu, Orta Doğu’daki ilk avcı toplayıcıların atalarıyla devamlı bir karışım içinde olduğuna işaret ediyor. Fakat bu karışma yaklaşık 25,000 yıl önce, yani buzul çağının zirveye ulaşmasından hemen önce önce sona ermiş

Sonraki dönemde genlerin homojenleşmesinden anlaşıldığı üzere bu dönemde (buzul çağının zirvesinde) topluluklar küçülmüş. Genlerin homojenleşmesi, DNA’sı birbirine çok benzeyen kişiler arasında çiftleşme olduğuna işaret eder. Kafkasya grubu, yaklaşık 15,000 yıl boyunca izole olarak yaşadı.

Buzullar çekildiğinde, Kafkasya grupları steplerdeki farklı avcı toplayıcı gruplarıyla temas kurmaya ve onlarla karışmaya başladı. Bu da Yamnaya insanlarının genetik temellerini oluşturdu

Cambridge Üniversitesi’nden araştırmacı Dr Andrea Manica “Yamnayalıların nereden geldiği sorusu bu zamana kadar bir gizemdi. Şimdi genetik bileşimlerini bulduğumuz için bu soruyu cevaplayabiliyoruz. Yamnayaların genetiği, Doğu Avrupalı avcı toplayıcılar ile  Buzul Çağı’nın çoğunu izole olarak geçirmiş bu küçük Kafkas avcı toplayıcı grubunun karışımıyla oluşmuş. Yani bu Kafkasya grubu, Avrupa soyunu oluşturan 4 başlıca koldan biri. Daha önce bu koldan haberimiz yoktu” diyor.

Araştırmacılar ayrıca Kafkas avı toplayıcılarının, daha doğudaki nüfusları, özellikle de Güney Asya’daki nüfusları etkilediğini öne sürüyor. Araştırmacılara göre bu soy aynı zamanda, bu bölgeye Hint Avrupa dillerinin gelmesiyle bağlantılı olabilir.

BBC, Cambridge University

Arkeofili.com