Blog

Viejo Sangayaico adlı alanda yer alan ve üzerinde zıplandığında derin bir vurma sesi çıkaran bu açık hava platformu, yakınlarda yer alan bir dağın gök gürültüsü ve şimşek tanrısına saygı sunmak için kullanılan ses çıkaran bir dans pisti olabilir. C: ORP-PIACI Project

Peru’daki arkeologlar, belki de bir gök gürültüsü tanrısı ile ilişkili olarak üzerinde zıplandığında davul benzeri sesler çıkarması için tasarlanan antik bir “ses çıkaran” dans pisti keşfettiler.

Lima’nın 200 kilometre güneydoğusundaki Viejo Sangayaico adlı alanda bulunan pist, MS 1.000 ila MS 1.400 yılları arasında bir açık hava platformu olarak inşa edilmişti. Daha sonra pist, 1400’den 1532’ye dek İnka hakimiyeti altında ve hatta belki de İspanyol işgalinin ilk yıllarında da kullanılmaya devam etmişti.

Arjantin’deki Buenos Aires Üniversitesi Kültür Enstitüsü’nde arkeolog olan ve araştırmanın liderliğini üstlenen Kevin Lane, “İspanyol öncesi And Medeniyeti ritüellerinde dansın, insanların hareket biçimlerinin büyük bir kısmını oluşturduğunu biliyoruz. Özel olarak inşa edilmiş bu platformun dansla ilişkilendirilen doğal sesleri vurgulamak amacıyla inşa edildiğine inanıyorum.” diyor.

Gerda Henkel Vakfı tarafından finanse edilen projenin bulguları, yakın bir zaman önceJournal of Anthropological Archaeologyadlı dergide yayımlandı.

Dans pisti, şimşek tanrısına adanmış muhtemel bir İnka tapınağının yakınlarındaki iki açık hava platformundan birinin üstüne inşa edilmiş. Platformlar, yakınlarda yer alan ve “ushnu” adı verilen İspanyol öncesi törensel bir platformun da konumlandığı Huinchocruz Dağı’na bakıyor. Lane, “Bu açık platformların İspanyol öncesi dönemde, üzerine çıkılıp yakınlardaki -Huinchocruz’daki- dağ tanrılarına saygı gösterilen bir sahne olarak kullanıldığını düşünüyorum.” diyor.

“And inanışında dağ tanrılarının yağmur ve gök gürültüsü ile ilişkilendirildiği göz önüne alındığında Viejo Sangayaico’da yaşayan insanlar da bu dans pistini gök gürültüsünün sesini taklit etmek için kullanmış olabilir.” diye açıklayan Lane sözlerine devam ediyor: “Bu ritüele davullar ve muhtemelen Andların rüzgar enstrümanları eşlik etmişti.”

Platform, MS 1000 ile 1400 yılları arasında inşa edilmiş. C: ORP-PIACI Project

Arkeologlar bu ses çıkaran dans pistini ilk kez üzerinde yürüdüklerinde “güm” diye bir ses duymalarıyla tanımladılar. “Kazmaya başladığımızda bu platformun sesi yükseltmek için inşa edildiğini fark ettik.” diyor Lane: “Perküsyon etkisinin elde edilebilmesi için platformun önce kazıldığını, sonra da özel olarak hazırlanmış dolgular ve yüzeyler ile doldurulduğunu keşfettik. Bu süreç, temiz siltli kil içeren dört katın aralarına serpiştirilmiş deve gübresini içeriyordu.”

Lane, gübre katmanlarının küçük boşluklar içerdiğini, bu küçük boşluklar sayesinde insanlar pistin çapı yaklaşık 10 metre olan zemininde dans ettiğinde veya zıpladığında tok bir ses çıktığını belirtiyor.

“Platformun yüksek bir gümbürtü sesi çıkarmak için birbirleriyle uyum içinde dans eden yaklaşık 26 kişiyi taşıyabileceğini düşünüyoruz.” diyen Lane, bu dans sırasında yükselen tozun görsel bir nitelik kazanmış olabileceğini ekliyor.

Keşif, And Dağlarında yer alan diğer alanların da bazı kısımlarının ses çıkarma amaçlı inşa edilmiş olabileceği ihtimalini yükseltiyor. “Bu tür bir kısmın var olduğunu Chavin adlı arkeolojik alandan zaten biliyorduk fakat artık İspanyol öncesi dönemin sonlarında bile birçok alanda özellikle de bunun için hazırlanmış kısımlar olduğunu öğrendik.” diyor Lane. Peru’daki diğer bir And alanı olan Huánuco Pampa’da da kısa bir süre önce sesin kullanımı üzerinde çalışmalar yapıldı.

Lane, “Ses çıkaran dans platformu harika bir keşif olmakla birlikte bize, enstrümanların yanı sıra insan vücudu ve doğal çevrenin de müzik yapımında kullanılabileceğini gösteriyor.” diyor ve ekliyor: “Aynı zamanda bu dans pisti, geçmişin bizim için genellikle fazlasıyla sessiz ve kayıp olduğu düşünüldüğünde, geçmişe ait sesleri de canlandırıyor.”

The Art Newspaper. 19 Temmuz 2023.

Makale: Lane, K. (2023).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >