Blog
Batı Afrika’da 1000 Yıllık Renkli Cam Boncuklar Bulundu
Batı Afrika’da 1000 Yıllık Renkli Cam Boncuklar Bulundu...
Yazar: Başak Emir Tarih: 27 Haziran 2017
Yeni keşfedilen 10.000’in üzerinde renkli cam boncuk ve cam yapım aletleri, Nijerya’nın güneybatısındaki antik şehrin, Batı Afrika’daki camcılık sanatında ustalaşmış ilk yerlerden biri olduğunu gösteriyor.
Araştırmacıların Ile-Ife antik kentinde buldukları renkli boncuklardan örnekler.
F: Babalola, A.B.
Buluntuların Ile-Ife antik kentinde yaşayanların yerel malzemeler kullanarak kendi camlarını ürettiklerini gösterdiğini belirten Harvard Üniversitesi Hutchins Afrika ve Afro-Amerika Araştırmalar Merkezi üyelerinden Afrika Arkeolojisi uzmanı Abidemi Babola, “Artık biliyoruz ki en azından MS 11 ila 15. yüzyıllardan itibaren sahra altı Afrika’da temel cam üretimi söz konusuydu” diyor.
Buluntuların yer aldığı Ile-Ife Antik kenti bugün Afrika’da bir etnik grup olan Yoruba’ların atalarının evi. Babalola ve meslektaşlarının aktardığına göre Yoruba halkı, Ile-Ife’yi çeşitli tanrılarının efsanevi doğum yeri olarak görüyor. Araştırmacılara göre Ile-Ife, aynı zamanda 12. ve 15. yüzyıllar arasında üretilmiş, bakır alaşımı ve topraktan oluşan heykelcikleriyle de ünlü.
Nijerya’nın güneybatısında bulunan Ile-Ife.
Görsel: Antiquity Publications Ltd.
Araştırmacılar, bu figürinlerin bazılarında dekoratif amaçlı cam boncuk kullanıldığını belirtiyor. Ayrıca, arkeologlar Ile-Ife’nin eski tapınaklarında, cam eritmek için kullanılan potalar/seramik kaplar da buldu.
Peki bu cam boncuklar nereden geliyordu? Çoğu araştırmacı, bu boncukların ticaret yoluyla, muhtemelen Akdeniz bölgesinden veya Orta Doğu’dan geldiğini düşünüyor.
Babalola ve bazı araştırmacılara göre ise cevap çok daha yakında bulunuyor. Bunu öğrenmek için Babaloa, Ile-Ife’nin arkeolojik alanlarından biri olan Igbo-Olokun’a gitti. 2011’den 2012’ye kadar çeşitli yerlerde kazılar yaptı ve yerel cam üretiminin kanıtlarını araştırdı. Bu kazılar sırasında yaklaşık 13.000 boncuk, 812 adet cam eritme potası, 403 adet seramik silindir parçası (pota kapaklarını işlemek için kullanılan çubuklar), neredeyse 3 kiloluk cam hurdası ve yaklaşık 14.000 çanak çömlek parçasından oluşan hazine değerinde bir depo keşfetti. Babalola, henüz camı eritmek için kullanılan herhangi bir fırın bulamasa da, cam moloz bolluğu ve sırlanmış kil parçaların varlığı, bu ocakların yakınlarda olduğuna işaret ediyor.
Ile-Ife’de bulunan cam boncuklar.
F: Babalola, A.B.
Babalola, bulunan bu boncukların çoğunun çapının 5 milimetreden az olduğunu ve mavi, yeşil, kırmızı, sarı veya çok renkli olduğunu belirtiyor.
Boncuklardan pek çoğunun -özellikle mavi olanların- sadece Igbo-Olokun yakınlarında bulunan hammaddelerden yapılmış olduğunu fark eden araştırmacılar, buna örnek olarak bazı boncukların yüksek oranda alüminyum oksit (alümina olarak da biliniyor) içermesini gösteriyor. Zira, Ile-Ife yakınlarında yüksek alüminyum kum birikimlerinin bulunduğu, diğer araştırmacılar tarafından önceki çalışmalarda belirtilmişti. Babalola, zanaatkarların, potalarda cam eritmek için gereken ısıyı azaltmak amacıyla feldspat/feldispast gibi yerel malzemeleri kullanmış olabileceklerini de söylüyor.
İncelenen bu boncuklar, işlenmiş olarak adlandırılıyor çünkü zanaatkarlar boncuk deliklerini oluşturmak için hava kabarcıklarını içeren özel bir teknik kullanmışlar. Hindistan’daki zanaatkarların bu tekniği MÖ 4. yüzyıldan itibaren kullanmaya başladığı biliniyor, ancak aradaki mesafe uzunluğu göz önünde bulundurulduğunda, Babalola ve meslektaşları, Batı Afrikalıların bu tekniği bağımsız bir şekilde geliştirdiklerini ileri sürüyor.
a) pota parçaları; b) sırlı toprak; c) seramik silindirler ve d) cam boncuk üretim molozu. Mavi olan parçaların kobalt olduğu düşünülüyor.
F: Babalola, A.B.
Ancak, Babalola, bu iddiayı desteklemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
Batı Afrikalıların, bu boncukları yaptıktan sonra, ticaret yoluyla onları uzaklara da ulaştırdıkları düşünülüyor. Araştırmacılar, aynı bileşenlerden oluşan boncukların Mali dahil olmak üzere ve Nijer Nehri boyunca üst Senegal Bölgesinde de bulunduğunu belirtiyor.
Babalola, bulguların ayrıca, Batı Afrikalıların teknolojik anlamda daha önce düşünüldüğünden daha ileri olduklarını gösterdiğini belirtiyor ve ekliyor: “Çok gelişmiş el sanatlarından bahsediyoruz. Bu camı yapabilmek için ne yaptığını iyi bilen, bilim ve teknolojiden oldukça iyi anlayan insanlar gerekiyor”
Live Science. 13 Haziran 2017.
Makale: Babalola, A. B., McIntosh, S. K., Dussubieux, L., & Rehren, T. (2017). Ile-Ife and Igbo Olokun in the history of glass in West Africa. antiquity, 91(357), 732-750.
www.Arkeofili.com
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >