NEZİH BAŞGELEN/ARKEOLOG

KARADENIZ havzası ile Ege-Akdeniz dünyasını birleştiren çok önemli bir su yolu olan Boğaziçi’nde bugüne kadar tarihöncesine ait yerleşim izlerine rastlanmamıştı. Bu açıdan medyaya yansıyan Beşiktaş metro kazılarında ortaya çıkan ve çıkabilecek yerleşim kalıntıları büyük önem taşımaktadır. Halen Beşiktaş’ta metro kazısının sürdürüldüğü yer, 1950’lerde üstü kapatılan, arkalardaki vadilerden gelip bugün Deniz Müzesi’nin olduğu yerden denize dökülen Ihlamurdere alüvyonlarının doldurduğu kıyı hattına yakın bir konumdadır.

BULGARİSTAN’DAKİ İZLER

Daha önceleri İstanbul çevresinde Yenikapı, Fikirtepe, Pendik, Ayamama, Yarımburgaz, Bathonea - Küçükçekmece ve Ağaçlı’da bulunan tarihöncesi buluntular, İstanbul’un bu dönem açısından ne denli önemli değerlere sahip olduğunu göstermiştir. İstanbul’un Karadeniz kıyı kesiminde bulunan Gravette gelenekli aletlere dayanarak, MÖ 8. binyıl içine tarihlenen bu yöredeki Ağaçlı kültürüne karşın, Boğaziçi’nde bugüne kadar herhangi bir tarih öncesi yerleşim izine rastlanmamıştı. Buna karşılık son yıllarda Bulgaristan kıyılarında yapılan sualtı araştırmalarında bugünkü deniz seviyesinin 8-12 metre altında bile tarihöncesi yerleşimlerinin ilginç izlerinin saptandığı da görülmüştü.

BEŞİKTAŞ BULUNTULARI

Beşiktaş metro kazısında çıkmaya başlayan yuvarlak yapılar, bu açıdan değerlendirilmesi gereken ilginç bulgulardır. Şu ana kadar fotoğraflarından gördüklerimiz, daha önce Trakya’da kazısı yapılan kurgan kültürüyle ilgili merkezlerde bulunanlarla yakın benzerlikler göstermektedir. Daha alt tabakalarda da yerleşim izlerinin devam edip etmediğinin araştırılması önemlidir. Beşiktaş’ta da rastlanan yuvarlak yapı geleneğinin Güney Marmara, Trakya ve Balkanlarda neolitikten itibaren devam ettiği bilinmektedir. Beşiktaş metro kazısı buluntuları, bize İstanbul’un kıyı kesimlerindeki bu tipteki temel kazılarında ne kadar dikkatli olmamız gerektiğini bir kez daha göstermektedir.

ERKEN TARİHİ AYDINLATACAK BULGULAR

Beşiktaş metro alanındaki kazıların sistematik biçimde, İstanbul Arkeoloji Müzelerinin ve ilgili bilim dalının uzmanlarınca sürdürülmesi, bize İstanbul Boğazı’nın bugüne kadar bilmediğimiz erken tarihini aydınlatacak bilgileri sağlayabilir. Daha alt tabakaların titizlikle incelenmesi, bulgular gelebilirse Boğaziçi ve çevresindeki Mezolitik ile Demir Çağı arasındaki boşlukları da doldurabilir. Tarihi kaynakların verdiği bilgiler de, Boğaziçi’nin yerleşim tarihi boyunca Beşiktaş’ın ayrıcalıklı konumunu ortaya koymaktadır.

(*) 3. Milli Kültür Şurası - Kültür varlıkları, Arkeoloji ve Müzecilik Komisyonu Başkanı,

Arkeoloji ve Sanat Dergisi - Genel Yayın Yönetmeni.

Kaynak: https://www.aydinlik.com.tr/kiyi-kazilarina-dikkat-etmeliyiz-ozgurluk-meydani-agustos-2017

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >